ZOZ SALUS

Narciarstwo zjazdowe cieszy się coraz większą popularnością w naszym kraju. Tylko trzech na 1000 narciarzy zjazdowych doznaje urazu ? takie są międzynarodowe dane statystyczne. Na to, czy dojdzie do urazu wpływa wiele czynników takich jak m.in. technika jazdy, stopień trudności trasy i jej przygotowanie, warunki śniegowe i pogodowe.
Ciekawostką jest to, że okres między południem, a godziną 14 .00, to najbardziej urazowe godziny. Szczególne sytuacje urazowe obserwowane
u nowicjuszy.
 
? w efekcie skrzyżowania nart dochodzi do skręcenia kolan, a także stawów skokowo-
-goleniowych (chociaż chronią je buty)
? gdy osobie początkującej narty utkną w głębokim śniegu i próbuje ona wyciągnąć je równomiernym obrotem w osi kończyny, może dojść albo do uszkodzenia więzadeł kolanowych (pobocznych, krzyżowych) albo do złamania spiralnego kości piszczelowej
? gdy kijek został głęboko wbity w śnieg, a ręka zaplącze się w pasku dochodzi do urazu kciuka (szczególnie stawu śródręczno-paliczkowego,jego torebki i więzadeł ) oraz stawu łokciowego (więzadło poboczne)
? nieumiejętne korzystanie z niektórych wyciągów tzw.wyrwirączek(rzadko spotykanych ), gdy siła szarpnięcia jest zbyt duża, może dojść do przeciążenia kciuka lub łokcia szczególnie u niewytrenowanych kobiet, osób starszych czy małych dzieci, obserwujemy
u nich patologię więzadła pierścieniowatego kości promieniowej

Współczesny sprzęt, szczególnie taliowane narty przyspiesza naukę, ułatwia jazdę
na krawędziach i pozwala na rozwijanie większych szybkości, ale stawia wysokie wymagania naszemu narządowi ruchu, zwłaszcza w fazie skrętu, ze względu na duże wartości sił bocznych. Jazda na stokach twardych, sztucznie ośnieżanych zwiększa obciążenie stawów kolanowych, które rośnie wraz z rozwijaną prędkością i jest niebezpieczne dla młodych osób niepełnej wytrzymałości elementów stawowych
oraz z nieznaczną nawet koślawością lub szpotawości.
Nierównomierne obciążenie przedziałów stawu zwiększa łąkotek na uszkodzenie mechanizmu z powodu upośledzenia ich odżywienia. Urazowość 20-30% przypada na staw kolanowy, 10-15% z nich to uszkodzenia więzadeł pobocznych i przyśrodkowych aż 60% samego stawu kolanowego. Rośnie liczba izolowanych uszkodzeń więzadła krzyżowo przedniego i chrząstki stawowej co można po części przypisać diagnostyce atroskopowej.
Zmęczenie mięśni, czy niedokrwienie nóg po wielogodzinnej jeździe, może dawać objawy ciasnoty powięziowej podudzi pojawiające się z powodu źle dopasowanego buta (drętwienie goleni) – powinno się z tego zjazdu zrezygnować.
Efektem tych dolegliwości jest niemożność kierowaniem nartami, co zazwyczaj kończy się wypadkiem urazem kolan i podudzi. Wśród najbardziej zagrożonych partii ciała wymienia się głowę 14.6 %. Obrażenia głowy wśród dzieci 10-14 lat sięga 15%. Zadziałanie energii kinetycznej na głowę i mózgowie grozi powikłaniem jak :wstrząśnienie mózgu, stłuczenie mózgu, krwotok śródczaszkowy, przewlekłe pourazowe uszkodzenia mózgu. Wśród dyscyplin o największej urazowości narządu wzroku wymienia się narciarstwo.
Seniorzy, amatorzy nart powyżej 75 r życia powinni raczej korzystać z łagodnych stoków
o małym zagęszczeniu narciarzy, aby uniknąć urazów. Osoby te muszą również pamiętać
o opóźnieniu czasu reakcji w sytuacji stresowej.
Niezależnie od planowanego czasu pobytu na nartach przygotowania do wyjazdu, stosowanie zaleceń niżej wymienionych ogranicza ryzyko wypadków i urazów.
 
? wybrać odpowiednie trasy narciarskie: łatwe niestrome na całej długości nieprzeludnione i krótkie, które dadzą możliwości częstych odpoczynków i ostrożnego dawkowania wysiłku
? czas jazdy na nartach musi być relatywnie krótki i nie przekraczać przeciętnej jednostki treningowej, czyli około 2 godzin
 
Do bezpiecznej jazdy na nartach są niezbędne: zachowanie rozsądku, nie uleganie presji znajomych forsujących wielogodzinną jazdę i obserwacja własnego organizmu oraz pełna kontrola nad nartami. Na szczęście prawdopodobieństwo urazu podczas aktywności sportowo-rekreacyjnej jest mniejsze niż zagrożenie chorobom cywilizacyjnym z powodu totalnej bezczynności.
 

Lek.med. Jolanta Siwek
Specjalista medycyny sportowej, dziecięcej i rodzinnej
Poradnia Medycyny Sportowej
ZOZ SALUS Ostrzeszów